“Devir filminde insan hayatının doğadan kopuşu var” DERVİŞ ZAİM

Ünlü Kıbrıslı Türk yönetmen Derviş Zaim için fazla söze gerek yok. Gölgeler ve Suretler ile adanın bölünmüşlüğü anlatan Zaim, yakında doğanın katledilişini anlatan Balık filmi ile sinemaseverlerle buluşacak.

 

Hayatla ve sinema ile ilgili bazı kaygılarınız var. Bunu nasıl tanımlarsınız?

Sinemanın bir başka boyutlarından biri de hayata, çağa ayna tutmasıdır bende bunun bir parçası olmaya gayret ediyorum. Benim de bunun parçası olmaya gayret ettiğim söylenebilir. Yaşadığım ilişkilerde de gördüğüm yerlerde de bu coğrafyanın bir parçası olarak geleceğe ve günümüze dair laflar söylemek gibi kaygılarım var. Bu güne kadar bu fikirlerle sinemada bulundum umarım da bu şekilde devam eder.

“FİLM YAPARKEN ESNEYEBİLME KABİLİYETİM VAR”

İlk filmlerinize baktığımda düşük bütçeli oluşları dikkatimi çekiyor. Oysa zamanla bütçe arttı daha büyük prodüksiyonlu işler yapmaya başladınız. Bu tecrübe ile mi alakalı bir şey yoksa hem tecrübe hem de ekonomik mi?

Bu çok güzel bir soru oldu burada bulunma sebebimiz olan “Devir” filmi aslında benim film yaparken esneyebilme kabiliyetim olduğunu da galiba gösteriyor. Neden biliyor musunuz? Daha düzgün bütçeli filimler yaparken, özellikle de üçüncü filimden sonra bu film neredeyse gerile tarzında, yarı gerilla tarzında yapılan küçük bütçeli bir film. Özellikle Gölgeler ve Suretler’den sonra yapılması sebebi ile karşılaştırılabilir. Bu manada yaptığım filimler sadece gittikçe daha fazla bütçeye ya da ekibe doğru giden filimler olmuyor. Aksine gerektiği zaman esneyebilme kabiliyetimin göstergesi olarak düşük bütçeli iş de yapabileceğimi, elbette büyük bütçeliler yanında, Devir iyi bir örnek olarak ileriye sürülebilir. Bu da ayırt edici bir proje oldu diye düşünüyorum.

“GÖLGELER VE SURETLERLE BİR CÜMLEMİ TAMAMLAMIŞ OLDUM”

Gölgeler ve Suretler filmini gerçekleştirmek hayatınızda bir değişiklik yarattı mı?

Ada ile ilgili söylemek istediğim birçok şeyi özellikle de 1974 sonrasını zamana dair meseleleri Çamur gibi, Gölgeler ve Suretler Gibi, Paralel Yolculuklar gibi filmlerle söylediğimi düşünüyorum. En azından bir cümlemi tamamlamış oldum. Tabii bu başka cümleler olmayacağı anlamına gelmiyor ama bir cümle en azından tamamlanmış oldu. Bu hayatımda nasıl bir değişiklik yaratmış olabilir daha başka konuları işleme için yol açmış olabilir. Artık daha rahat şekilde yani konular işleyebileceğimi düşünüyorum.

Yeni projeleriniz var mı? Son Sanem Çelik’le birlikte çalıştığınız bir projeniz gündemdeydi…

Ekim yada Kasım ayında söz konusu film Balık gösterime girecek. Umarım sonbahar yada kış gibi onun için de bir gala Kıbrıs’ta yaparız.

Biraz bu filimden bahsedebilir miyiz?

Balık filmi de Devir’e paralel gelişen bir film. Devir’de insan hayatının doğadan kopuşu, bir anlamda insanın bindiği dalı nasıl kestiği anlatılıyordu. Balık filminde  insanın doğa ile olan ilişkisi bir balıkçı hikâyesi üzerinden anlatılıyor. Çok gaddar avlanma metotları uygulayan balıkçının çevresine ve etrafına verdiği büyük yıkımın hikayesi.  Yaşanan söz konusu yıkımın ardından balıkçılığın uğradığı değişim diye de özetleyebilirim.

 Yeni projeleriniz ya da doğrudan Kıbrıs’la ilgili projeleriniz var mı?

Kıbrıs’la ilgili projem var ama o ne zaman olur belli değil, gündeme gelir bilemiyorum ama sanırım bunun için biraz daha zaman lazım.

Teknoloji çok fazla ilerliyor bu sinema için de geçerli. Sizce bu iyi bir şey mi yoksa düşündüğümüz kadar değil mi?

Bu konu ile ilgili olarak bir bardağın içerisine doldurduğunuz sıvıya bağlı olarak bardağın nasıl algılanacağı değişir yanıtını vermek isterim. Burada kastettiğim bir bardağın içerisine çamur da doldurabilirsiniz bir bardağın içerisine limonata da doldurabilirsiniz. Bardağın kendisi tek başına iyi ya da kötü bir şey ifade etmez. Esas olan sizin onun içini neyle doldurduğunuz. Teknoloji ilerliyor ama teknoloji gömlek de atıyor. Esas olan teknolojiyi nasıl bir perspektifle kullandığınız ve hayata nasıl bütünleştirebildiğiniz. Yoksa teknoloji tek başına iyi ya da kötü olarak nitelendirilemez.

 “UZUN ÖMÜRLÜ VE KIBRIS TÜRK SEYİRCİSİNİ EĞİTEBİLECEK FESTİVALLERE İHTİYAÇ VAR”

 Kasım ayında ilk kez bir film festivali yapılıyor. Altın Ada Uluslararası Film Festivali. Bu konuda düşünceleriniz nelerdir? Festival Kıbrıs’ta daha fazla film yapılmasına vesile olabilir mi?

Tabii daha farklı filmlerinde Kıbrıs Türk seyircisi ile buluşturulmasına vesile olacaksa elbette olumlu bir adım, girişim olarak görüyorum. Bizde bu tip festivaller, gösteriler ya da film gösterim haftaları zaman zaman yapılıyor. Ancak esas sıkıntım festivallerin uzun ömürlü olmayışları. Umuyorum bu festival uzun ömürlü olur. Böyle uzun ömürlü festivallerin topluma kuşkusuz faydası vardır. Toplum sabit ve süreklilik arz edecek biçimde sanatın iyi, kaliteli ve farklı yönleri ile karşılaşmaya başlar buradan da eğitilme ihtimali olan bir seyirci kitlesi ortaya çıkar. Eğitilme ihtimali olan seyirci de toplumun kültür hayatını sosyal hayatını hatta her türlü hayatını sorgulamaya başlar. Sonuçta bu tip festivaller topluma şu ya da bu biçimde olumlu katkı sağlar. Bazen fark edilerek bazen fark edilmeden olsa bile.

Siz diyorsunuz ki Kıbrıs Türk seyircisinin bir şekilde eğitilmeye ihtiyacı var…

Evet, Kıbrıs Türk seyircisinin eğitilmeye ihtiyacı var. Onların eğitilmesi de filmlerle, festivallerle, okudukları kitaplarla yazılan şeylerle olabilir. Kıbrıs Türk seyircisinin belleğini havuz gibi düşünecek olursak işte o havuz böyle yavaş yavaş dolup, terbiye olabilir. Terbiye gereken kanallardan biri de düzgün, düzeyli, sistematik ve sürekliliği olan bir festivalin olması ile başlayabilir. Elbette onun başında da aklı başında direktörler ve yapımcıların olması gerekir. Yoksa bir film festivalini yaptık, parası da var demek her zaman devam etse bile her zaman iyiye gidecek anlamına da gelmeyebilir. Düzgün, bize yönelik atmosferi olan, neye ihtiyacımız olduğunu bilen programcılarla bu ancak mümkün olabilir. Böylece Kıbrıs Türk halkının sinema beğenisi eğitilebilir bu da hayırlı bir şeydir.